In
de bosrijke omgeving van Heusden-Zolder heeft Ana Kindermans haar
atelier. Hier ontwerpt zij juwelen van fairtradegoud. Ana is een
pionier: zij was de eerste Belgische ontwerpster die koos voor goud dat
op een eerlijke en menswaardige manier wordt ontgonnen.
Het
was in Latijns-Amerika dat Ana de smaak van juwelen maken te pakken
kreeg. “Toen ik een nieuwe uitdaging zocht en voor een stage naar
Nicaragua trok, deed een vriendin me materiaal cadeau om sieraden te
maken. Ze wist dat ik dat daar veel zou tegenkomen en misschien iets
nieuw kon leren. Op zoek naar een alternatief voor de draad die gebruikt
wordt voor oorbellen maar waar veel mensen allergisch aan zijn, kwam ik
in een atelier terecht waar smeden uit verschillende landen aan het
werk waren. Ik had geen flauw idee of ze draad konden maken, maar voor
ik het wist, begon een van die mannen uit een klompje zilver draad te
trekken. Fascinerend! Ik kreeg de kans om een maand in het atelier te
werken. Terug in België wist ik wat ik wou doen en startte ik meteen een
opleiding tot goudsmid.”
Stapje voor
stapje bouwde ze haar zaak op: “Wat ik fijn vind, is dat mensen soms
gewoon om juwelen komen en dan fairtradegoud krijgen. Sommigen weten
niet eens wat dat is. Een deel van de klanten kiest bewust voor fair
trade, zij komen soms van ver. En er zijn ook mensen die speciaal voor
mijn ontwerpen komen en het hopelijk als meerwaarde ervaren dat ik enkel
met fairtradegoud werk.”
De zoektocht naar een leverancier
In
de beginjaren werkte ze nog parttime bij ngo’s als Vredeseilanden en
Max Havelaar. Ana was zich bewust van de mijnproblematiek en dat voelde
dubbel: “Ik maakte mooie dingen voor heel speciale momenten, maar werkte
met een grondstof die op een minder mooie manier wordt ontgonnen.” Toen
zij bij Max Havelaar iets opving over fairtradegoud was ze meteen
geprikkeld en volgde ze de ontwikkelingen op de voet. Uiteindelijk kwam
er fairtradegoud op de markt in Groot-Brittanië, daarna volgde
Nederland. Maar het fairtradegoud naar België krijgen was geen sinecure.
Ana kocht al bij een Nederlandse groothandel en gelukkig ging die mee
in het fairtradeverhaal. Daarna kwam de uitdaging om het Max
Havelaar-label te verkrijgen voor haar juwelen. “Dat was niet evident,
ik was de eerste in België. Het uitzoeken heeft ongeveer een jaar
geduurd.”
In
België is er vandaag nog steeds geen leverancier van fairtradegoud. Ana
koopt haar goud nog altijd bij de Nederlandse groothandel die bestelt
bij Oro Verde, een gecertificeerde coöperatie in Colombia. Ana, steeds
op zoek naar een duurzamere manier van leven, is blij met het label:
“Het is niet zozeer een economische keuze, als je dit niet doet met
overtuiging, stop je er beter mee. Je betaalt meer voor het goud, de
hele certificering kost veel en het is een echte papierenwinkel. Maar ik
heb het er voor over.” Ana kiest heel bewust voor fair trade, niet om
‘iets anders’ aan te bieden. “Natuurlijk moeten er ook mensen zijn die
het gat in de markt zien, maar voor mij gaat het daar niet om. Op dit
moment loont het vanuit commercieel oogpunt niet de moeite om er mee te
beginnen.”
De hele keten moet mee
Ana
werkt ook samen met Catapa, een organisatie die sensibiliseert rond
mijnbouwproblematiek. Toen ze hoorde van hun goud:eerlijk?-project in
Gent is ze met de gemeente van Heusden-Zolder gaan praten waarna een
project werd uitgewerkt rond goud:eerlijk? in Limburg met talrijke
partners. Ana hield er een goed contact met Catapa aan over en werd
nadien uitgenodigd op een vergadering met de Zuid-Amerikaanse
mijnverantwoordelijken in Londen. Ze bespraken de toekomst en de
problemen van het ontginnen van fairtradegoud. Wat Ana het meest
bijbleef, is dat slechts een klein percentage van wat de mijn
bovenhaalt, kan worden verkocht aan eerlijke handelaars, terwijl heel de
mijn moet voldoen aan eerlijke voorwaarden. De mijnbouwers hebben
daarin heel wat geïnvesteerd en verwachten een grotere omzet. “Jammer
want als de fairtrademijnen niet voldoende goud verkopen, zullen zij
ermee stoppen.”
Daarom
vindt Ana het heel belangrijk dat er juweelontwerpers bij komen die
zich laten certificeren en kiezen voor Fairtradegoud, eerlijk goud met
het Fairtrade Max Havelaar-label: “Ik merk dat Max Havelaar dit geen
prioriteit vindt, ze kunnen natuurlijk niet op alles inzetten, maar ik
vrees dat het op deze manier niet zal blijven bestaan. Iemand zou zich
daarin moeten vastbijten en uitzoeken hoe de goudsector in elkaar zit,
wat de weg is van grondstof tot afgewerkt product, welke tussenschakels
er zijn. Mijn keten is heel kort: ik koop grondstof en bewerk het tot
een afgewerkt product, maar de meeste juweliers kopen half afgewerkte
producten of maken mallen die ze laten gieten. Als je een hogere omzet
van Fairtradegoud wil bereiken, moet je inzetten op de certificatie van
gieterijen.”
Ana botst nog vaak op
een muur van papieren. “Als goudsmid wil ik vooral in mijn atelier
werken. Bovenop mijn boekhouding komt er nu ook een hele administratie
bij voor Max Havelaar. Spijtig dat de ideologie van Fairtrade zich voor
mij vertaalt in een papieren controlesysteem en dat er weinig
inhoudelijke ondersteuning is. Zoals het nu in elkaar zit, blijf je
vastzitten op het niveau van goudsmeden zoals ik, maar ik maak het
verschil niet voor die gecertificeerde mijnen met een halve kilo goud
per jaar. Er is absoluut een grotere omzet nodig. Er moeten meer spelers
met fairtradegoud aan de slag gaan, dan krijgt het een plaats in de
markt. Zoals fairtradebananen een plaats hebben verworven in de
supermarkt.”
Het eco-verhaal
Er
is veel te doen rond de arbeidsomstandigheden in de mijnbouw, maar de
vervuiling van het milieu is minstens een even groot probleem. Het
meeste goud wordt met behulp van kwik of cyanide ontgonnen. “Bij
Fairtradegoud is er extra aandacht voor het milieu, onder andere door
het gebruik van kwik en cyanide in te perken en vervuild water op te
vangen en te recycleren. Ik vind dit zeer goed en misschien nog
belangrijker dan een ‘eerlijk loon’. Wat ben je met geld als de
ondergrond vervuild is, er geen drinkbaar water is, de dieren ziek
worden,…. Onze afvalberg is een goudmijn. Uit 200 gsms kan je voldoende
goud halen om een nieuwe gouden ring maken. Inzetten op recyclage en
bewustmaking van onze eigen goudmijnen vind ik zeer belangrijk. Samen
met Catapa geef ik hier vormingen over. Tijdens de Dag van de Ambachten
kregen de bezoekers een atelierbezoek en informeerden we hen over de
mijnbouwproblematiek in het Zuiden en het belang van recycleren.”
Ana
legt de lat steeds hoger en bruist van de ideeën. Omdat er vaak klanten
van ver komen - zo kwam er onlangs een koppel uit Poperinge trouwringen
kiezen - is Ana volop een arrangement aan het uitwerken met de focus op
duurzaam en lokaal. Doen al mee: B&B moka&vanille,
wijnhandelaar ‘maison simple’, een artisanale bakker, cc Muze en
natuurlijk Ana Edelsmid. Mensen kunnen het atelier bezoeken, een juweel
bestellen, een hapje eten, fairtradewijn proeven, genieten van cultuur
en overnachten in een B&B midden in de natuur.
Een weekendje weg om je partner ten huwelijk te vragen en meteen een unieke ring uitkiezen, kan het romantischer?
Champert 53
3550 Heusden-Zolder
0496 957 753
an.kindermans@ana-edelsmid.be
Geen opmerkingen:
Een reactie posten